مدیریت دارایی های فیزیکی چیست ؟ Physical Asset Management PAM

مدیریت دارایی های فیزیکی یا مدیریت دارایی فیزیکی این روزها برای سازمان های بزرگ صنعتی کشور مطرح است. در این مقاله به صورت مفصل و کامل به تعاریف و نیازمندی های سازمان های برای پیاده سازی سیستم مدیریت دارایی های فیزیکی ASSET MANAGEMENT می پردازد. مطالب شامل موارد زیر می باشد:

1. مدیریت دارایی چیست؟ ASSET MANAGEMENT
2. سوالات کلیدی در حوزه مدیریت دارایی ها
3. مزایای مدیریت دارایی های فیزیکی برای سازمان های بزرگ صنعتی
4. مدیریت دارایی های فیزیکی چیست؟ PHYSICAL ASSET MANAGEMENT
5. چرخه عمر تجهیز یا یک دارایی فیزیکی چیست؟
6. استانداردهای مدیریت دارایی ها کدامند؟ ISO 55000 PAS55
7. فرق بین دارایی فیزیکی و تجهیزات و دستگاه
8. برای پیاده سازی مدیریت دارایی  فیزیکی چگونه عمل کنید؟
9. نحوه مشاوره مدیریت دارایی های فیزیکی
10. ارزیابی مدیریت دارایی فیزیکی مبتنی بر نظام نامه صنعت وزارت نفت کشور
11. دانلود فایل پی دی اف PDF نظام نامه مدیریت دارایی های فیزیکی وزرات نفت
12. معرفی کتاب مدیریت دارایی استاندارد ایزو ۵۵۰۰۱ ISO 55001:2014 ویرایش یک
13. دانلود فایل پاورپوینت PPT مدیریت دارایی فیزیکی PAM

امیدوارم این مطالب بتواند بخش کوچکی از دانش مدیریت دارایی های فیزیکی برای سازمان شما را ارتقاء دهد.

دوره آموزش مدیریت دارایی فیزیکی PAM در مرکز آموزش مدیریت نگهداری و تعمیرات پیش بینی شده است و می توانید تهیه و دانلود کنید. دمو نرم افزار نگهداری و تعمیرات مناسب برای پیاده سازی مدیریت دارایی فیزیکی را مشاهده کنید.

مدیریت دارایی فیزیکی

۱٫ مدیریت دارایی چیست؟  ASSET MANAGEMENT

روش ها و فعالیت های طرح ریزی شده ای است که سازمان از طریق آنها دارایی ها، سیستم های دارایی ها و نیز هزینه ها ، ریسک ها و عملکرد آنها را در طی چرخه عمر آن دارایی با هدف پیاده سازی برنامه های استراتژیک سازمان به صورت بهینه و پایدار برنامه ریزی و مدیریت می نماید.

در مدیریت دارایی های سوالات مهمی از مدیران و پرسنل سازمان می شود که جایگاه استراتژیک سازمان برای پاسخ گویی به اهداف سازمان مهم است برخی از این سوالات عبارتند از:

۲٫ سوالات کلیدی در حوزه مدیریت دارایی ها

1. ماموریت اصلی ما چیست؟
2. اهداف و سیاست های ما کدام هستند؟
3. دارایی های ما شامل چه چیزهایی می شود؟
4. ارزش دارایی هایمان چقدر است؟ چه کارایی هایی دارند؟
5. شرایط و عملکرد قبلی دارایی های ما چطور بوده است؟
6. در حال حاضر وضعیت دارایی ها چطور است ؟
7. در آینده پیش بینی می کنیم وضعیت دارایی هایمان چطور شود؟
8. چگونه با نگهداری و ارتقاء دارایی هایمان حداکثر عمر مفید آنها استفاده خواهیم کرد؟
9. بسیاری سوالات دیگر که پاسخ به آنها در تصمیم گیری کسب و کار سازمان در خصوص مدیریت دارایی های سازمان موثر هستند.

۳٫ مزایای مدیریت دارایی های فیزیکی برای سازمان های بزرگ صنعتی

1. کنترل بودجه بهتر و موثرتر
2. کاهش هزینه های دوره عمر دارایی ها
3. افزایش بازگشت سرمایه گذاری و رشد
4. ارتقای عملکرد زیست محیطی ، ایمنی و سلامت
5. پشتیبانی موثر در فرآیند تصمیم گیری
6. مهندسی مجدد سازمان
7. مدیریت ریسک
8. افزایش رضایتمندی مشتریان و ارتقاء شهرت کسب و کار
9. افزایش تولید و بهره وری نیروی کار

۴٫ مدیریت دارایی ها فیزیکی چیست؟ PHYSICAL ASSET MANAGEMENT

حدود ۵ طبقه بندی در خصوص انواع دارایی وجود دارد:

1. دارایی های فیزیکی Physical assets
2. دارایی های اطلاعاتی Information assets
3. دارایی های مالی Financial assets
4. دارایی های انسانی Human assets
5. دارایی های نامشهود Intangible assets

که هر کدام تعاریف خاصی از دارایی ها را در سازمان دنبال می کنند. اما دارایی های فیزیکی به هر چیری که در سازمان قابل شمارش و عینی باشد اطلاق می گردد. مثلا برای یک کارخانه تولیدی کلیه تجهیزات فرآیند تولید، تجهیزات تاسیسات، ماشین آلات، ساختمان ها، زمین، خودرو و هر آنچه که ماهیت فیزیکی داشته باشد و سازمان برای کسب آن هزینه کرده و پول داده باشد. به عنوان دارایی های فیزیکی سازمان احتساب می شوند.

مدیریت دارایی های فیزیکی یک مدل یا سیستم مدیریتی است که تمرکز بروی مدیریت چرخه عمر دارایی فیزیکی دارد. کلیه مستندات، سوابق، فرایندهای کاری، اهداف و استراتژی برخورد برای افزایش طول عمر چرخه عمر دارایی فیزیکی بخصوص در هنگام بهره برداری یا عملیات آن دارایی در قالب مدیریت دارایی های فیزیکی می گنجد.

شکل زیر به خوبی جایگاه این ۵ نوع دارایی را و ارتباط بین آنها و تعریف کلی از هر کدام از دارایی های فیزیکی ، اطلاعاتی ، مالی ، انسانی و نامشهود را نشان می دهد این شکل از استاندارد PAS55 اقتباس شده است.

ارتباط بین انواع دارایی های یک سازمان

۵٫ چرخه عمر تجهیز یا یک دارایی فیزیکی چیست؟

چرخه عمر یک تجهیز یا یک دارایی فیزیکی شامل مراحل زیر می باشد:

1. طراحی Design
2. ساخت Construction
3. راه اندازی Commissioning
4. عملیات Operation
5. نگهداری Maintenance
6. تعمیرات Repair
7. بهینه سازی Modification
8. جایگزینی Modifying
9. کنار گذاشتن (اسقاط) Decommissioning

برای کلیه بندهای فوق موارد زیر روی تجهیز انجام یا مستند شده تبیین و در سازمان پیاده سازی می شود:

1. نقشه ها و کاتالوگ ها
2. مستندات فنی راه اندازی ، عملیات ، نگهداری و تعمیرات
3. مدیریت پروژه
4. واحد سازمان متولی انجام
5. سوابق اجرایی و داده ها یا اطلاعات از وقایع روی تجهیز
6. گردش فرایند
7. شاخص ها کلیدی عملکرد
8. نرم افزار ثبت سوابق و روند کارها
9. ریسک ها
10. فرصت ها
11. ایمنی
12. محیط زیست
13. و غیره

۶٫ استانداردهای مدیریت دارایی ها کدامند؟ ISO 55000  PAS55

در سال ۲۰۰۸ دومین ویرایش استاندارد PAS55 در دو بخش ارائه شد. بخش اول آن تحت عنوان Specification for the optimized management of physical assets بود که به محتوی اصلی مدیریت دارایی Asset Management می پردازد. و بخش دوم PAS55 تحت عنوان Guidelines for the application of PAS 55-1 راهنمای بخش اول بود. این استاندارد در سایت theiam.org ارائه شده است. این استاندارد انگلیسی تنها مرجع پیاده سازی مدیریت دارایی ها بود تا اینکه در سال ۲۰۱۴ سازمان ایزو ISO اقدام به نشر سه استاندارد تحت عناوین زیر کرد:

ISO 55000 این استاندارد به تعاریف و اصول و مبانی مدیریت دارایی های می پردازد.
ISO 55001 این استاندارد الزامات و نیازمندیهای اصلی مدیریت دارایی های می پردازد که در واقع استاندارد اصلی داستان است.
ISO 55002 این استاندارد به راهنمای و کمک دست شما در پیاده سازی ایزو ۵۵۰۰۱ می باشد و ارزشمند است.

دانلود استانداردهای مدیریت دارایی ها ISO 55000 , PAS55 به فرمت PDF

برای دانلود استاندارد های مذکور به کانال تلگرام نگهداری و تعمیرات مراجعه دانلود کنید.

۷٫ فرق بین دارایی فیزیکی و تجهیزات و ماشین

عموما در کلاس های آموزشی یا جلسات مشاوره مخاطبان در خصوص تفاوت و فرق بین دارایی فیزیکی و تجهیزات و ماشین  سوال می کنند. علاقه مند به تفکیک و مرز تعریف بین آنها هستند. چند هفته پیش در سایت نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیر در خصوص این موضوع تحت عنوان مفاهیم دارایی فیزیکی، تجهیز، ماشین چیست؟ مطلبی درج شد. که مطالعه آن را توصیه می کنیم.

۸٫ برای پیاده سازی مدیریت دارایی های فیزیکی چگونه عمل کنید؟

1. برگزاری دوره‌ آموزش مدیریت دارایی فیزیکی
2. ارزیابی جامع از وضعیت سازمان (مطابق دستور العمل وزارت نفت) (سیستم مدیریت کیفیت ایزو ۹۰۰۱ ویرایش ۲۰۱۵ و HSE و مدیریت استراتژیک سازمان و برنامه‌ها و شاخص‌های آن و دیگر واحدها لازم)
3. تهیه نقشه راه مدیریت دارایی‌های فیزیکی
4. جلسات هم اندیشی و تعیین برنامه‌های و پروژه‌های مدیریت دارایی های فیزیکی
5. تبیین خط مشی و اهداف و برنامه‌های استراتژیک مدیریت دارایی های فیزیکی
6. تبیین دامنه تسری مدیریت دارایی های فیزیکی در سازمان
7. تعریف محتوی برنامه های و پروژه های مدیریت دارایی های فیزیکی
8. برنامه‌ریزی و کنترل پروژه فعالیت‌های پروژه‌های مدیریت دارایی های فیزیکی

۹٫ نحوه مشاوره مدیریت دارایی های فیزیکی

عموما مشاور ابتدا باید از حوزه های مختلف و مرتبط با مدیریت دارایی های فیزیکی سازمان اطلاع داشته باشد. لذا بعد از انجام خودارزیابی مدیریت دارایی های فیزیکی توسط سازمان (که می تواند توسط مشاور راهبری شود) خود مشاور یا مشاوران نیز به صورت مستقل وضعیت نگهداری و تعمیرات و مدیریت چرخه عمر تجهیزات در م د ف (مخفف مدیریت دارایی های فیزیکی) ارزیابی می نماید.

گستره مدیریت دارایی های فیزیکی در یک سازمان بزرگ صنعتی بسیار باز و وسیع است. لذا مشاور باید حوزه های کلیدی ، پر نقص و ضروری سازمان را شناسایی نماید. بخصوص اینکه روی تجهیزات و دارایی های فیزیکی کلیدی سازمان که محور کسب و کار سازمان بر اساس آنهاست را شناسایی و کلیه روند مشاوره را متمرکز بر آن تجهیزات نماید.

در طول زمان اگر تکلیف مدل مدیریتی تجهیزات و دارایی های فیزیکی کلیدی سازمان از نظر مدیریتی و ثبت سوابق و غیره مشخص شود می توان این مدل و یا سیستم مدیریت را به دیگر تجهیزات نیز تعمیم داد و حجم کار بسیار کم و ساده تر است.

مشاور مطابق با ساختار سازمانی به ترسیم جدول ارتباط واحدهای سازمان با چرخه عمر دارایی های فیزیکی اقدام می کند. و کلیه مستندات و نیازمندی های سیستمی ، گردش فرآیند ، سوابق ، مستندات ، فرم ها ، شاخص ها و اهداف و نرم افزارهای مورد نیاز را پیش بینی و طرح ریزی اشان را پیشنهاد می دهد.

جلسات مشاوره با حضور تیم ها یا کمیته های سیاست گذاری و اجرایی سازمان برای پیاده سازی مدیریت دارایی های فیزیکی برگزار می شود و تبیین فعالیت ها و اقدامات ضروری انجام و تقسیم کار می شود.

یکی از مهم ترین وظایف مشاور مدیریت دارایی های فیزیکی ارزیابی های مستمر از وضعیت اجرا و گزارش روند شاخص پیشرفت اجرائیات تیم های اجرایی است که می تواند متناسب با نوع سازمان به صورت ماهانه یا سه ماه انجام و گزارش شود.

۱۰٫ خودارزیابی مدیریت دارایی های فیزیکی مبتنی بر نظام نامه صنعت وزارت نفت کشور

وزارت نفت کشور در حوزه شرکت های تابع خویش نفت و گاز مبحث ارزیابی مدیریت دارایی های فیزیکی را ابلاغ و تاحدودی اجباری اعلام کرده است. در واقع این شرکت باید مدیریت دارایی های فیزیکی را در سازمان پیاده سازی کنند. برای شروع کار نیاز به خودارزیابی و ارزیابی وضعیت سازمان توسط مشاوران خبره است. نظام نامه ای در این خصوص تحت عنوان دستورالعمل خودارزیابی و تدون نقشه راه استقرار نظام مدیریت دارایی های فیزیکی صنعت نفت تهیه و ابلاغ شده است که بیشتر در این نظامنامه به تشریح نحوه خودارزیابی توسط سازمان و هم چنین ارزیابی توسط مشاور مدیریت دارایی های فیزیکی پرداخته شده است.

در این نظام نامه وزارت نفت سعی کرده است که از مدل تعالی آپتایم یا جان کمبل (کمپل) که ۱۰ بخش دارد استفاده کند. در شکل زیر مدل تعالی نگهداری و تعمیرات وزارت نفت آمده است:

این مدل سه قسمت کلی و ده بخش دارد:

راهبری

1. نیروانسانی
2. استراتژی

الزامات

1. مدیریت عملکرد
2. مدیریت قطعات یدکی
3. مدیریت جریان کار
4. سیستم های پشتیبان و نرم افزار
5. مراقبت های پایه یا تکنیک های نگهداری و تعمیرات

تعالی

1. بهینه سازی فرآیندها
2. کارگروهی و تیم سازی
3. رویکردهای دارایی

در خودارزیابی هر کدام از بخش ها مدل آپتایم به ۱۰ سوال می پردازد که در مجموعه حدود ۱۰۰ سوال می شود که روند جاری مدیریت دارایی های فیزیکی سازمان را ارزیابی توسط پرسنل سازمان می کند.

شکل زیر هرم آپتایم درج شده در نظام نامه مدیریت دارایی های وزارت نفت را نشان می دهد:

۱۱٫ دانلود فایل پی دی اف PDF نظام نامه مدیریت دارایی های فیزیکی وزرات نفت

فایل به فرمت PDF دستورالعمل خودارزیابی و تدون نقشه راه استقرار نظام مدیریت دارایی های فیزیکی صنعت نفت را دانلود کنید.

این سند به امضا مدیر کل راهبری نظام نگهداری و تعمیرات نت آقای مهندس علیرضا اصل عربی رسیده و تهیه شده است.

۱۲٫ معرفی کتاب مدیریت دارایی ها استاندارد ایزو ISO 55001:2014  ویرایش یک

استانداردهای ایزو ۵۵۰۰۰ و ۵۵۰۰۱ و ۵۵۰۰۲ توسط نویسنده این مقاله ناصر جلالی و همکاران ترجمه شده است و در یک مجلد ارائه گردیده است.

کتاب سیستم مدیریت دارایی ها ترجمه استانداردهای ISO5500 , ISO55001 , ISO55002 را شما می توانید نسخه پی دی اف PDF اش را از بخش کتاب های نگهداری و تعمیرات سایت تهیه فرمایید نسخه چاپی آن تمام شده است.

۱۳٫ دانلود فایل پاورپوینت PPT مدیریت دارایی های فیزیکی PAM

قبل از دانلود فایل بهتر است ابتدا چندتا از سوالات معمول را بررسی کنیم:

آیا مدیریت دارایی فیزیکی در سازمان ما کاربرد دارد؟

اگر سازمان شما متوسط و کوچک است کلا به سمت مدیریت دارایی های فیزیکی نیاز نیست بروید همین که استاندارد ایزو ۹۰۰۱ را در سازمان کامل ودرست اجرا نمایید و بخش مدیریت نگهداری و تعمیرات و مهندسی و تولید مطابق این استاندارد حرکت کند کفایت است بخصوص اینکه اگر از یک نرم افزار مدیریت نگهداری و تعمیرات استاندارد بهره مند باشید کافی است.

اما اگر سازمان بزرگ و تعداد تجهیزات و دارایی های فیزیکی سازمان زیاد است و ارزش مالی آنها بالاست مدیریت دارایی های فیزیکی یکی از ضرورت های سازمان می شود مثل صنعت نفت و گاز یا پتروشیمی های بزرگ و صنعت برق کشور یا صنایع فولاد و معدنی

برای پیاده سازی نرم افزار مدیریت دارایی فیزیکی چه مسیری باید طی شود؟

مهم ترین بخش خروجی مدیریت دارایی فیزیکی استقرار یک نرم افزار استاندارد می باشد که بتوان گزارشات و شاخص های مدیریت دارایی فیزیکی را تهیه کرد. متاسفانه در کشور مدیریت دارایی فیزیکی در حد چند تا دستورالعمل تقلیل داده شده است. اما برای موفقیت در استقرار کامل مدیریت دارایی فیزیکی نرم افزار ضرورت دارد.

1. ارزیابی سازمان
2. آموزش
3. مشاوره
4. تدوین استراتژی استقرار نرم افزار مدیریت دارایی فیزیکی
5. انتخاب نرم افزار و شرکت مناسب
6. نصب و آموزش و استقرار نرم افزار مدیریت دارایی های فیزیکی

در این چه سازمان هایی مدیریت دارایی فیزیکی را اجرا و پیاده سازی کردند؟

در ایران شرکت نفت در صنعت نفت و گاز در زمینه مدیریت دارایی های فیزیکی از حدود سال ۱۳۹۳ در زمینه استقرار مدیریت دارایی های فیزیکی گام برداشته است که ابتدا با آموزش و ارزیابی وضعیت صنایع تحت پوشش شروع شد. در ادامه از حدود سال ۱۳۹۹ صنعت برق کشور پیگیری این موضوع بود.

اما اینکه آیا مدیریت دارایی فیزیکی موثر در این سازمان ها پیاده سازی شده است جای بحث زیادی دارد و خروجی خدمات آنها در این چند سال اخیر را باید دنبال کرد!

حدود هزینه پیاده سازی کامل مدیریت دارایی فیزیکی چقدر است؟

به طور کلی بستگی به پراکندگی و تعداد دارایی فیزیکی و پرسنل سازمان دارد ولی در این مسیر چندین هزینه مدنظر باشد قرار گیرد

1. هزینه ارزیابی سازمان و تدوین نقشه راه
2. هزینه آموزش های پایه برای استقرار مدیریت دارایی فیزیکی
3. هزینه مشاوره
4. هزینه نصب و استقرار نرم افزار مدیریت دارایی فیزیکی

حداقل هزینه برای یک سازمان صنعتی بزرگ از حدود ۱٫۵ میلیارد (قیمت سال ۱۴۰۰) شروع می شود به بالا

درخواست پاورپوینت مدیریت دارایی فیزیکی

در زمینه آموزش و معرفی بیشتر مدیریت دارایی های فیزیکی فایل پاورپوینت PPT تهیه شده است. که در صورت تمایل فرم درخواست فایل پاورپوینت مدیریت دارایی های فیزیکی را پر فرمایید تا لینک دانلود برایتان فعال و ایمیل شود.