شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE چیست؟
شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE حاصل ضرب سه شاخص مهم کیفیت و دسترسی و عملکرد است. در این مقاله سعی شده است در خصوص مفهوم و نحوه محاسبه و اتلافات تجهیزات با معرفی کتاب و نرم افزار و دوره آموزش OEE پرداخته شود. لیست محتوی این مقاله به شرح زیر می باشد:
- اثربخشی کلی تجهیزات OEE یعنی چه؟
- از کجا شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE آمده است؟
- فرمول شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE چیست؟
- برای چه صنعتی شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE بیشترین کاربرد را دارد؟
- شش اتلاف عمده در شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE چیست؟
- برای تجهیزات مشابه، مختلف، خط تولید و کارخانه شاخص را چگونه محاسبه کنید؟
- برای چه تجهیزاتی شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE محاسبه کنید؟
- دوره آموزشی اثر بخشی کلی تجهیزات OEE
- کتاب اثر بخشی کلی تجهیزات OEE
- نرم‌افزار شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE
- چگونه شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE در سازمان پیاده سازی کنید؟
- کدام واحد سازمان مسئول محاسبه و اجرا شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE می باشد؟
- نحوه تحلیل شاخص OEE چگونه است؟
- لینک های مهم و کلیدی برای مقاله شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE
۱: شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE یعنی چه؟
اثر بخشی کلی تجهیزات OEE یا اثر بخشی جامع تجهیرات یک شاخص است که واژه انگلیسی آن OEE مخفف Overall Equipment Effectiveness می‌باشد. که به فارسی به اثربخشی کلی تجهیزات ترجمه شده است. این شاخص OEE تمرکز بر شش اتلاف عمده تجهیزات در هنگام تولید در کارخانجات تولید گسسته تمرکز دارد. شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE حاصل ضرب سه شاخص دیگر شاخص‌های دسترسی، عملکرد و کیفیت می باشد. که در واقع شاخص OEE نشانگر اثر متقابل این سه شاخص نسبت به یکدیگر است.
شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE = شاخص دسترسی * شاخص عملکرد * شاخص کیفیت
این شاخص به صورت درصد % تعریف می شوند و لذا از نظر دیمانسیون محاسباتی بی بعد یا بی واحد هستند و به شکل مقدار درصد از یک تا ۱۰۰ گزارش می شوند دقت فرمایید که گفته شد از یک تا ۱۰۰ گزارش می شود و اگر شما در محاسباتتان اعداد بالای ۱۰۰ دارید نشانگر فرمول و محاسبات اشتباه می باشد.
۲: از کجا شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE آمده است؟
شاخص OEE از کشور ژاپن در قالب مباحث نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیر TPM در سالهای ۱۹۷۰ تبیین و در کارخانجات صنعت خودروی سازی ژاپن استفاده شده است و می‌شود. در ویرایش اول سیستم مدیریت نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیر TPM این شاخص به عنوان مهم ترین شاخص در کشف شش اتلاف عمده تجهیزات کاربرد حداکثری پیدا کرد و نمایانگر وضعیت تجهیزات از نظر اهداف TPM می باشد. اهداف نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیر TPM چه بود:
یک: صفر درصد خرابی تجهیزات
دو: صفر درصد ضایعات محصولات خط تولید
سه: صفر درصد حوادث از نظر ایمنی کار و اپراتورها
این شاخص به خوبی دو هدف اصلی و عمده فوق را تحت پوشش قرار می‌دهد.
۳: فرمول شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE چیست؟
همان طور که در بند یک گفته شد شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE ماحصل ضرب سه شاخص دسترسی ، عملکرد و کیفیت می باشد.
درصد اثر بخشی کلی تجهیزات OEE = درصد دسترسی * درصد عملکرد * درصد کیفیت
دسترسی شامل: مقدار زمان در دسترس برای تولید تقسیم بر کل زمان عملیات برنامه ریزی شده است. یا بهتر بگوییم زمان تولید انجام شده تقسیم بر زمان برنامه ریزی شده برای عملیات تولیدی در واقع ابتدا شما برنامه ریزی کرده اید که حدود ۸ ساعت تولید انجام بشود ولی به دلیل توقفات ناشی از خرابی تجهیز ، راه اندازی و تنظیمات دستگاه و غیره کل این ۸ ساعت را نتوانسته اید تولید بکنید و ۲ ساعت تولید نشده است و عملا فقط ۶ ساعت فرصت تولید بوجود آمده است در اینجا عدد ۶ تقسیم بر ۸ می شود و در ۱۰۰ ضرب می گردد و درصد دسترسی ۷۵ دستگاه محاسبه می شود.
عملکرد شامل: میزان نرخ تولید واقعی انجام شده تقسیم به نرخ تولید ایده آل یا ظرفیت اسمی دستگاه می باشد. نرخ تولید واقع دستگاه از مقدار تولید انجام شده تقسیم بر کل زمان تولید بدست می آید این عدد باید بر عدد نرخ تولید ظرفیت اسمی دستگاه تقسیم گردد. مثلا شما در ۶ ساعت بالا حدود ۵۵۰ عدد محصول تولید کرده اید عدد ۵۵۰ را بر ۶ تقسیم کنید نرخ تولید برای هر ساعت کار دستگاه مشخص می شود که حدود عدد ۹۲ که نشانگر مقدار تولید محصول در هر ساعت دستگاه می باشد.
حال ظرفیت اسمی دستگاه فرض کنیم حدود ۱۰۰ است یعنی توقع ما از دستگاه این بوده است که هر ساعت حدود ۱۰۰ تولید کند. ولی در واقعیت ما ۹۲ عدد تولید کرده ایم حال عدد ۹۲ را تقسیم بر ۱۰۰ کنیم می شود درصد عملکرد دستگاه ما می شود ۹۲ درصد.
کیفیت شامل: مقدار تولید سالم و با کیفیت محصولات تقسیم بر کل تولید انجام شده است در این خصوص کلیه محصولات ضایعاتی و دوباره کاری و غیره باید از عدد کل تولید انجام شده کسر گردد.
در ادامه مثال فوق ما ۵۵۰ عدد محصول تولید کردیم که طبق گزارش کنترل کیفیت و تولید فقط ۵۱۵ عدد آنها سالم بوده اند و الباقی ضایعات یا دوباره کاری بوده اند لذا کل تولید سالم تقسیم بر کل تولید می شود ۵۱۵ تقسیم بر ۵۵۰ ضربدر ۱۰۰ که مقدار درصد کیفیت را ۹۳ درصد گزارش می دهد.
شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE می شود: با توجه به اعداد فوق شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE = شاخص دسترسی * شاخص عملکرد * شاخص کیفیت باید محاسبه شود.
OEE= 75% * 92% * 93% = 64%
البته جزئیات و مباحث دیگری نیز وجود دارد که با مراجعه به بخش آموزش شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE می توانید اطلاعات بیشتر کسب کنید.
۴: برای چه صنعتی شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE بیشترین کاربرد را دارد؟
برای کلیه صنایع تولید محصول به روش گسسته می توانید شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات Overall Equipment Effectiveness استفاده کنید. توجه داشته باشید شاید بهتر بود می پرسیدیم برای چه تجهیزاتی شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE نیاز است؟
برای تجهیزاتی که تولید محور و محصول عددی دارند بهترین حالت محاسبه شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE می باشد و برای صنایعی که تولید پیوسته دارند شاید کاربرد کمتری داشته باشد و برای آن تجهیزات بهتر از شاخص های دیگر بهره برد.
لذا اکثر صنایع تولید پیوسته اگر اقدام به محاسبه شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE کرده اند به اعداد بسیار بالای ۹۰ حتی ۱۰۰ درصد رسیده اند که نشان محاسبات و فرمول های اشتباه در محاسبات شان می باشد. صنایع قطعه سازی بهترین بهره مندی را از شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE می برند حال شما صنعت خودتان را مقایسه کنید چقدر به نحوه تولید قطعه سازی می تواند نزدیک باشد پس شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE برای شما کاربرد بیشتری خواهد داشت.
در صنعت پتروشیمی ، سیمان کشور برخی مشاوران و سازمان ها شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE را محاسبه کرده اند و اعداد عجیب و غریب ۹۷ یا ۹۹ یا ۱۰۹ یا ۱۱۲ درصد گزارش کرده اند که نشان گر عدم درک صحیح از این شاخص و قواعد آن است
۵: شش اتلاف عمده در شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE چیست؟
توجه داشته باشید شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE سه بخش عمده دارد هر بخش شامل سه مبحث زیر است:
- اتلاف ناشی از توقفات
- اتلافات ناشی از عملکرد
- اتلافات ناشی از افت کیفیت محصولات
که هر کدام از آنها شامل دو بخش اتلاف تحت عنوان های زیر می باشند که جمعا شش اتلاف عمده تجهیز را گزارش می دهند.
- اتلاف ناشی از توقفات: (۱) خرابی تجهیزات ، (۲) توقفات راه اندازی و تنظیمات تجهیز
- اتلافات ناشی از عملکرد: (۳) توقفات کوتاه مدت ، (۴) کاهش سرعت تولید
- اتلافات ناشی از افت کیفیت محصولات: (۵) ضایعات و دوباره کاری‌ها ، (۶) ضایعات راه اندازی
تمام همت و توجه سازمان برای حذف و به صفر رساندن این شش اتلاف عمده در شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE می باشد.
۶: برای تجهیزات مشابه، مختلف، خط تولید و کارخانه شاخص OEE را چگونه محاسبه کنید؟
به طور کلی برای محاسبه شاخص OEE برای چند تجهیز که مشابه یا مختلف باشند بهترین راه محاسبه استفاده از متوسط وزنی می باشد. فرقی نمی کند که حال برای خط تولید یا کل کارخانه بخواهید محاسبه کنید چون تجهیزات مختلف هستند از همان قاعده ذکر شده می توانید بهره مند شوید. (نکات تکمیلی همراه با مثال عددی و جزئیات چون خیلی مفصل است ارجاع به دوره آموزشی شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE می شود)
۷: شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE جهانی چقدر است؟
در تصویر زیر مقدار شاخص جهانی شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE مشاهده می کنید توجه داشته باشید که در شاخص های جهانی درصدهای ایده آل را مدنظر قرار می دهند و رسیدن به آنها برنامه ریزی و اقدامات خاصی را می طلبد.
به صورت مفصل نحوه تحلیل و روند شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE را در دوره آموزش شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE تبیین کرده ایم اگر به جزئیات بیشتری نیاز دارید حتما به محتوی جزو و فیلم های دوره آموزشی دقت داشته باشید.
برای تهیه جزو و فیلم ها به آموزش شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE مراجعه فرمایید و با ثبت نام دوره بعد از پرداخت هزینه لینک دانلود مستندات و فیلم های را دریافت کنید.
۸: دوره آموزشی اثربخشی کلی تجهیزات OEE
دوره آموزش شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE در سایت نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیر آماده است و این دوره شامل فیلم های آموزشی و جزو و مستندات استانداردهای و کتاب (ترجمه و تالیف) شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE می باشد که به صورت مفصل و کامل کلیه نیازمندیهای شما را تشریح و پاسخ می دهد بخش اول این دوره آموزشی را به صورت فیلم در زیر می توانید ببینید:
۹: کتاب اثربخشی کلی تجهیزات OEE
به صورت مستقل حسب تجربیات استقرار در کارخانجات مختلف کتاب شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE در قالب ترجمه و تالیف تهیه شده است شما این کتاب را به صورت مستقل می توانید از طریق بخش فروش کتاب شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE تهیه کنید و هم چنین اگر دوره آموزش شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE تهیه کرده اید. کتاب OEE در بسته آموزشی به شما تقدیم شده است.
۱۰: نرم‌افزار شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE
شرکت مشاوران تدبیرپرداز آویژه با توجه به تجربه ۲۰ ساله مدیران خویش در صنعت کشور نسبت به تهیه نرم افزاری شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE اقدام کرده است که در این نرم افزار به صورت تخصصی و حرفه ای کلیه پارامترهای استاندارد شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE کدینگ شده است و گزارشات مفصل از محاسبه و روند شاخص های دسترسی و عملکرد و کیفیت ارائه می دهد.
در این نرم افزار شما به خوبی می توانید تجهیزات مستقل، تجهیزات خط تولید، تجهیزات کل کارخانه را تبیین و شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE آنها را محاسبه کنید و پارتو بیشترین توقفات تجهیزات را استخراج و نسبت به بهبود شاخص های اقدام کنید. این نرم افزار یک نرم افزار استاندارد و اصولی در زمینه شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE می باشد. در زیر فیلم دمو نرم‌افزار شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE را مشاهده می کنید.
برای دریافت کاتالوگ، قیمت نرم‌افزار شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE ، فیلم دمو آن و هم چنین دریافت نسخه رایگان قابل نصب نرم‌افزار شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE فرم نرم افزار را کامل پر فرمایید کارشناسان شرکت مشاوران تدبیرپرداز آویژه برای ارسال اطلاعات با شما در تماس خواهند بود.
۱۱: چگونه شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE در سازمان پیاده سازی کنید؟
اگر در سازمان قصد پیاده سازی شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE دارید باید به نکات و مراحل زیر دقت و عمل کنید:
۱٫ تیمی شامل افراد از واحدهای مهندسی، تولید، کیفیت و نگهداری و تعمیرات تشکیل بدهید.
۲٫ دوره آموزش شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE را برای اعضا تیم فوق برگزار کنید.
۳٫ نسبت به انتخاب تجهیزات کلید و مهم از نظر کیفی و کمی خط تولید اقدام کنید.
۴٫ فرم های گردآوری اطلاعات و داده های تجهیزات را تهیه کنید یا از نرم افزار شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE استفاده کنید.
۵٫ کلیه توقفات در شاخص دسترسی را متناسب با تجهیزات سازمان کدینگ و مشخص کنید.
۶٫ اطلاعات لازم برای محاسبه شاخص های دسترسی و عملکرد و کیفیت را گردآوری کنید.
۷٫ اطلاعات و داده ها را ثبت نرم افزار شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE کنید.
۸٫ شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE محاسبه و نمودارها و گزارشات آن را تهیه کنید.
۹٫ سهم واحدهای سازمان را نسبت به هر کدام از توقفات تعریف و تبیین کنید.
۱۰٫ اقدام اصلاحی و پیشگیرانه را لازم برای بهبود شاخص های دسترسی و عملکرد و کیفیت تعریف نمایید.
۱۱٫ اجرای اقدامات تبیین شده را کنترل و نظارت کنید.
۱۲٫ حسب اقدامات انجام شده مجدد شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE محاسبه و اثربخشی اقدامات را بررسی کنید.
۱۳٫ بهترین تناوب محاسبه را متناسب با تجربه کسب شده در بندهای فوق برای محاسبه شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE تعریف و ادامه دهید.
۱۲: کدام واحد سازمان مسئول محاسبه و اجرا شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE می باشد؟
بهترین واحد در صنایع تولیدی برای محاسبه و پیاده‌سازی شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE واحد برنامه‌ریزی تولید می‌باشد. البته برای انجام اقدامات و بهبود شاخص باید کلیه واحدهای سازمان پیرو تشکیل تیم شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE همکاری داشته باشند.
اما از آنجایی که واحد برنامه‌ریزی تولید سازمان کلیه آمار و داده‌های لازم برای تجهیز را به صورت متمرکز دارد از داده های توقفات ریز و درشت تجهیز گرفته تا آمار مقدار تولید کل، ضایعات و کیفیت محصولات وجود دارد. لذا بهترین واحد و مکان برای محاسبات، برگزار جلسات و تعریف اقدامات اصلاحی با حضور اعضا تیم شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات OEE در واحد برنامه‌ریزی تولید سازمان می‌باشد.
در تجربیات اجرایی ما نیز این موضوع بارها تکرار و تجربه شده است که بهترین واحد برنامه ریزی تولید سازمان است و می توانید راهبری و مدیریت جلسات شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE داشته باشد و خروجی بهتری گرفته می شود تا اینکه شما واحد مثلا نگهداری و تعمیرات یا کیفیت سازمان را مسئول کنید چون عملا آنها داده های لازم را باید از تولید بگیرند و تمرکز لازم را روی صحت و دقت داده‌های گردآوری شده ندارند.
۱۳: نحوه تحلیل شاخص OEE چگونه است؟
چگونه شاخص OEE را تجزیه و تحلیل کنیم؟
بعد از محاسبه شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE چه کار کنید!؟
سلام و عرض ادب
لطفا اگر منابعی در باره تاثیر آموزش و ارتقای فرهنگ کارکنان در مدیریت نگهداری می شناسید معرفی بفرمایید