پیاده سازی مدیریت دارایی های فیزیکی در شرکت توزیع نیروی برق استان کرمان

چالش های جلسه با مدیر عامل در خصوص دارایی های فیزیکی

حدودا اوایل سال 97 بود که مقرر شد جلسه جهت معرفی به مدیریت عامل و مدیران ارشد سازمان در شرکت توزیع نیروی برق استان کرمان جنوبی در خصوص مدیریت دارایی های فیزیکی برگزار کنیم. قبل از جلسه یکی از مدیر سازمان گفت که در جلسه سعی کنید کوتاه و مختصر صحبت کنید که مدیریت عامل باید جلسه دیگری بروند و ضمن اینکه ایشان در این گونه جلسات بدلیل کمبود وقتشان و هم چنین حجم زیاد کار خیلی کم نهایت حدود 20 دقیقه ماندگاری دارند و ترک جلسه خواهند کرد.

مدیریت دارایی های فیزیکی چیست؟

اینکه در 20 دقیقه مقابل مدیر ارشد یک سازمان در خصوص یک سیستم مدیریتی ناآشنا با آن صحبت شود و باعث جذب و حمایت ایشان از پیاده سازی سیستم در سازمان شود کار سخت و حرفه ای است. قبل از اینکه جلسه را شروع کنم با برخی از پرسنل سازمان در خصوص وضعیت سازمان و خلق و خوی مدیریت ارشد سازمان و مدت زمان کسب سمت مدیریت عامل فعلی و سرنوشت مدیریت عامل قبلی و غیره سوالاتی کردم.

مدیریت عامل شرکت توزیع نیروی برق جنوب استان کرمان فردی جوان و خوش فکر و بسیار پیگیر در فعالیت های سازمان بود و مدیریت عامل قبلی نیز حضور داشت و بعنوان مشاور ارشد ایشان همکاری می کرد و ترکیب بسیار خوبی برای هدایت سازمان ایجاد شده بود.

جلسه مدیریت دارایی های فیزیکی PAM Physical Asset Management چیزی حدود 2 ساعت و یک ربع یعنی 140 دقیقه طول کشید و مدیرعامل در این 140 دقیقه حضور داشت و جالب این بود که مخاطب اصلی جلسه و پرسش و پاسخ های اصلی را ایشان مطرح می کرد.

کلا افرادی که در رشته تحصیلی مهندسی برق و الکترونیک درس خوانده اند بدلیل محتویات دانشگاه و قبولی در آن و واحدهای پاس شده از هوش و استعداد بالایی برخوردار هستند و جلسه پرسش و پاسخ با مدیرعامل و مدیران ارشد و کارشناسان این حوزه بسیار چالشی، منطقی و غنی برگزار شد و باید اعتراف کنم انرژی فکری زیادی از من گرفت. مجبور بودم در این 140 دقیقه هم زمان چندین کار را با هم انجام دهم و سطح عالی جلسه را مدیریت نماییم.

بعد از جلسه نماینده سازمان و برخی همکاران مجبور به ابراز تعجب خودشان از حضور بیش از 30 دقیقه مدیریت در جلسه شدند و آن را باب خیری بر حمایت و پشتیبانی ایشان از پیاده سازی و استقرار سیستم مدیریت دارایی های فیزیکی بدانند که آینده نشان داد همین طور هم هست و جلسات بعدی زیادی با حضور مدیر عامل برگزار شد.

اگر شما هم علاقه مند به آن هستید که بدانید چه گفتیم و مفهوم مدیریت دارایی های فیزیکی دقیقا چیست به مطلبی که در سایت به صورت تخصصی در مورد مدیریت دارایی های فیزیکی چیست؟ درج کرده ایم مراجعه کنید و می توانید درخواست فایل پاورپوینت آن را هم بکنید برایتان ایمیل خواهد شد.(البته فایل ارائه جلسه مذکور نیست)

خروجی جلسه با مدیریت عامل شرکت توزیع نیروی برق جنوب استان کرمان

قرار شد طرحی برای پیاده سازی مدیریت دارایی های فیزیکی ارائه دهیم خلاصه محتوی این طرح به قرار زیر است:

1. ارزیابی وضعیت فعلی سازمان (دو شهر بردسیر و بم مورد ارزیابی قرار گرفت و نحوه فرایندهای کاری سازمان از واحد بهره برداری ، فنی مهندسی و انبار قطعات یدکی و نرم افزارهای موجود سازمان و نحوه ثبت و تحلیل داده های سازمان بررسی و ارزیابی کلی گردید)
2. تدوین نقشه راه و تبیین فعالیت های مورد نیاز برای استقرار مدیریت دارایی های فیزیکی
3. اعلام لیست دوره های آموزشی مورد نیاز برای استقرار مدیریت دارایی های فیزیکی
4. تشکیل کمیته سیاست گذاری مدیریت دارایی های فیزیکی
5. تشکیل کمیته اجرایی مدیریت دارایی های فیزیکی و تبیین نقش افراد و نمایندگان نواحی
6. برگزاری دوره های آموزشی اعلام شده
7. تبیین و طرح ریزی مدل کدگذاری تجهیزات و مکان استقرار آنها و نظام مدیریت تجهیزات
8. تبیین شاخص های کلیدی عملکرد مدیریت دارایی های فیزیکی
9. مهندسی نرم افزار مدیریت دارایی های فیزیکی CMMS -EAM نیازسنجی، انتخاب و خرید و استقرار
10. برگزار جلسات مستمر با واحدهای بهره برداری و مهندسی و غیره در راستای کمیته اجرایی

تقریبا مفاد فوق با کمی جزئیات بیشتر و کمتر تایید و عقد قرارداد شد که یک سال این مباحث را پیش برویم. ضمن اینکه با شرکت توانیر در تهران نیز جلساتی برگزار کردیم که خوب بود الحمدلله .

تقریبا حدود 4 ماهی گذشته است و ارزیابی و کلاس های آموزشی و جلسات تیم های اجرایی در حال برگزاری است. ولی این صنعت با صنعت تولید محصول و کارخانه تفاوت های بنیادی دارد و باید طرح ریزی های زیادی از پایه انجام گیرد. پراکندگی تجهیزات و وضعیت اقلیمی مناطق نصب آنها و ذات فرایندهای خدماتی شرکت چیز دیگری است و باید مبتنی بر سازمان ها شبکه ای یا گسترده دیده شود. بیش از دو ماه مستندات، کتاب ها و استانداردهای آمریکایی و خارجی را فقط مطالعه و مقایسه شد و اینکه این صنعت در ایران چه وضعیت دارد و واژگان آنها چگونه است و چرا تاکنون در خصوص مدیریت نگهداری و تعمیرات کارهای اصولی نشده است و نرم افزارهای فعلی کفایت این صنعت نیست!؟

(دریافت رزومه شرکت مشاوران تدبیرپرداز آویژه)

مشاوره سیستم های مدیریت کار سخت و جذابی است!

در صنعت بیش از 22 سال سابقه کاری دارم (ناصر جلالی) و همکارم آقای مهندس بهزاد غلامزاده نیز بیش از 9 سال سابقه کار و در کنارم بوده است. در این 22 سال تقریبا از ابتدا در شرکتی مشغول بودم که خدمات مشاوره فنی و مهندسی ارائه می داد و زیر نظر مدیریت آقای دکتر مه پیکر استادیار دانشکده فنی و مهندسی گروه مهندسی مکانیک دانشگاه فردوسی مشهد راهبری می شد از ابتدا با حوزه کار مشاوره فنی و مهندسی همراه شدم و همکاری با ایشان بیش از 10 سال طول کشید در سال های 7 و 8 که آنجا بودم به حوزه مدیریت نگهداری و تعمیرات حسب نیاز کارخانجات تحت پوشش شرکت وارد شدم و حدود 17 سال است که به صورت تخصصی فقط حوزه مدیریت نگهداری و تعمیرات و 5 سال اخیر در حوزه مدیریت دارایی های فیزیکی کار می کنیم. و الان حدود 12 سال است که شرکت مستقل خویش را داریم و در حوزه مدیریت نگهداری و تعمیرات و نرم افزار های آن فعال هستیم.

با آنکه بیش از 250 سازمان صنعتی را از نزدیک دیده و در برخی از آنها مشاوره و آموزش و ارزیابی داشته ام با این وجود وقتی در سطح کشور کار می کنیم هر پروژه برای خودش جایگاه ویژه ای دارد و باید از ابتدا طرح ریزی و طراحی خاص شود.

در بدو ورود به سازمان برای مباحث مشاوره ابتدا اقلیم سازمان را بررسی می کنم که این سازمان در چه شهری و استانی و منطقه جغرافیایی از کشور می باشد و فرهنگ و آداب خاص آنها چیست؟ هم چنین اینکه مدل سازمان خصوصی یا دولتی یا خصولتی است و نحوه مدیریت سازمان به چه سبکی است و اینکه سازمان چقدر تغییرات مدیریت ارشد دارد و درآمد شرکت چطور است و چقدر پایداری نیروی انسانی در سازمان طولانی یا کوتاه است؟ حتی گویش و لهجه قالب پرسنل سازمان چیست و از چه ایل و طایفه ای هستند؟

اینها در کار مشاوره مهم است مشاوره مثل درمان است باید ابتدا طبع فعلی فرد شناسائی شود تا مبتنی بر طبع و وضعیت بدن تجویزی ارائه شود.

استاندارد شاخص های قابلیت اطمینان در صنعت توزیع برق چیست؟

اگر در اینترنت در مورد شاخص های قابلیت اطمینان در صنعت توزیع نیروی برق کشور جستجو کنید می بینید که معدود مقالات و دستورالعمل هایی تهیه شده است یک سری مراکز استانی توزیع نیروی برق کشور در کنفراس های این صنعت مقالاتی ارائه داده اند و در تابستان 97 هم شرکت توانیر یک دستور العمل در این خصوص ارائه کرده است اکثر مراجع اصلی این مستندات تهیه شده استاندارد IEEE 1366_2003 تحت عنوان IEEE Guide for Electric Power Distribution Reliability Indices می باشد.(البته الان ویرایش جدید 2012 آمده است و بروزشده است که پایین می توانید دانلود کنید) وقتی تمام مقالات و دستورالعمل توانیر و استاندارد راهنمای شاخص های قابلیت اطمینان شبکه توزیع نیروی برق را خواندم متوجه شدم در ایران هیچ محاسبه دقیق و درستی انجام نشده است!! چرا!؟

چون داده های درست و دقیقی از سوابق فرایندی تجهیزات ندارند و لذا این کمبود را با تخمین و ساده سازی فرمول های محاسبه شاخص های قابلیت اطمینان تجهیزات استخراج کرده اند و مدعی آن هستند که درست است که دقیق نیست ولی تخمین خوبی ارائه می دهد و در عمل هم همین حدود در می آید ولی تا کنون کسی درعمل و واقعیت این موضوع محاسبه ای نکرده است!! مشکل در کجاست!؟

استاندارد مذکور درست درک نشده است و نقاط توزیع و تعریف مشتری و بار و غیره بدلیل نبود اطلاعات کلی نگری شده است و از استاندارد مذکور تخطی زیاد شده است. لذا آنچه تاکنون انجام شده است علمی و مبتنی بر استاندارد مذکور در کشورمان نیست و کارهای انجام شده نیز تخمینی و قابل استناد نیست. چون وقتی شما استاندارد IEEE 1366_2003  مطالعه می کنید مشاهده می شود با مثال هایی که زده است بسیار دقیق جزئی ترین اطلاعات و داده های لازم برای محاسبه قابلیت اطمینان را نیاز دارد و نحوه گردآوری و محاسبه و حتی تحلیل را هم با ذکر مثال عددی آورده است.

دانلود استاندارد شاخص های کلیدی قابلیت اطمینان شبکه توزیع نیروی برق

استاندارد IEEE 1366  با عنوان IEEE Guide for Electric Power Distribution Reliability Indices ویرایش جدید 2012 می باشد. برای آنکه این استاندارد را در صنعت شبکه توزیع نیروی برق دریافت کنید در پایین بخش دیدگاه ها پیام درج کنید و آدرس ایمیل اعلام فرمایید برایتان ارسال می گردد.

نحوه گردآوری داده ها و اطلاعات در توزیع نیروی برق کشور

برای آنکه بتوانیم شاخص های استاندارد IEEE 1366 را محاسبه کنید ابتدا باید داده های درستی داشته باشید که متناسب با فرمول و نیاز شاخص باشد. اگر یک نگاه تخصصی به وضعیت داده های توانیر در سطح شرکت های توزیع نیروی برق استانی انداخته شود مشاهده می کنید که داده ها لازم وجود ندارد! چرا!؟ چون زیرساخت و مبانی گردآوری داده ها تجهیز محور نبوده است و بیشتر داده ها بر اساس فرایندهای کاری مبتنی بر ساختار سازمان و پرسنل بوده است!

یعنی اینکه پرسنل فنی یا پیمانکار رفته چه کاری کرده است و گردش کار از اتفاقات تا انجام کار توسط پرسنل گردآوری می شده است و بیشتر هم هدف تهیه گزارشات تجمیعی از روند حجم کارهای پرسنل بوده است که بر آن اساس بودجه بندی و غیره صورت بگیرد.این وسط وضعیت سوابق داده های تجهیز و کار انجام شده روی یک تجهیز منحصر بفرد گردآوری نشده است.

این نکته را هم توجه بفرمایید اگر هم کاری شده است به صورت روتین، نظامند و همه گیر نبوده است مگر در حد یک پروژه دانشجویی یا پژوهش بوده است که روی داده های تجهیزات کار کرده اند و اکثر آنها هم بالاخره بدلیل نبود داده های کافی با تخمین و یا داده ها چند تجهیز، محدود شده است و نتیجه قابل استناد برای تعمیم به کل نیست!

خط مشی اصلی ما در مشاوره مدیریت دارایی های فیزیکی در توزیع نیروی برق

این موضوع باعث شد که اساس و محور اصلی کار مدیریت دارایی های فیزیکی در شرکت توزیع نیروی برق جنوب استان کرمان را گردآوری داده ها و اطلاعات درست و دقیق از تجهیزات بگذاریم!

برای من سخت بود که روی محور دستورالعمل ها تخمینی و داده ها کم بیاییم مشابه کارهای انجام شده فرمول ها را تغییر و ساده سازی کنیم و بر مبنای داده ها کلی و حجمی از کل برق توزیع نشده و غیره شاخص ها را محاسبه کنیم. بخصوص اینکه در تایید نظرم استانداد IEEE 1366 حتی مثال و اعداد بسیار دقیق و ریز برای یک نقطه توزیع مشترکین را هم احتساب کرده بود. و با توجه به تجربیات ما در دیگر صنایع نظر ما با خواسته استانداد مذکور خیلی نزدیک و منطبق بود.

خوب حالا اگر بخواهیم این داده ها و اطلاعات تجهیزات را دقیق استخراج کنیم به چه نیاز داریم!؟

اولین مبنای کارمان این بود که چه تعداد تجهیز داریم و کجا هستند و آیا می توانیم آنها را منحصر بفرد شناسایی کنیم و سوابق اتفاقات و حوادث را به تفکیک شبکه و نقاط توزیع و ترانس ها و مشترکین نمایان شوند؟

بلی می توانیم به شرطی که نظام مدیریت بهره برداری و نگهداری و تعمیرات شبکه استانداردسازی شده باشد اولین زیرساخت ما کدگذاری تجهیزات و مکان استقرار آنها بود که بعد بتوانیم خانواده گروه تجهیزات و شناسنامه های آنها را تهیه و ثبت اتفاقات و حوادث و عملیات اجرایی بر مبنای کد تجهیز گزارش شود.

نظام کدگذاری تجهیزات تابع چه چیزی باید باشد؟

در بحث کدگذاری تجهیزات اکثر سازمان ها مشکلات زیادی دارند و اکثر مشکلات به نوع نگرش و تفکر پرسنل نسبت به مبحث کدگذاری است زیراکه کدگذاری تجهیزات را عمدتا با کدگذاری قطعات یدکی اشتباه می گیرند یا اینکه شروع به کدگذاری می کنند تا جزء ترین اجزا تشکیل دهنده هر تجهیز کد می زنند. در نظام های کدگذاری دیگری هم که مستندات کارخانجات مثل سیمان یا نیروگاه و غیره داده اند عمدتا شماره سریال قطعات و تجهیزات برای سفارش و تامین بوده است و به مباحث نیازمندی کدگذاری در مبحث نگهداری و تعمیرات توجه نشده است.

ما در نظام کدگذاری تجهیزات در حوزه مدیریت نگهداری و تعمیرات به دنبال اهداف زیر هستیم:

1. تجهیز شناسایی شود
2. قابلیت جابجایی تجهیز ردیابی گردد
3. سوابق خرابی، تعمیرات و فعالیت های نگهداری گردآوری شود
4. تجهیز در کجا واقع شده است (کدگذاری مکان یا فرایند (برای صنایع شیمیایی و یا پیوسته)

در پروژه مذکور با تفکیک کدگذاری قطعات یدکی از تجهیزات روی سه موضوع کدگذاری نظامند شد.

1. کدگذاری تجهیزات
2. کدگذاری مکان استقرار تجهیزات
3. کدگذاری قطعات یدکی

برای تهیه آنها از استانداردها و مدل های مختلف مطروحه استفاده شده است. اینکه دقیقا آنها چه باشد شاید مهم نیست بیشتر منحصر بفرد بودن کدگذاری و امکان تهیه گزارش به تفکیک خانواده گروه تجهیزات و سوابق خرابی ها و اتفاقات است که کدگذاری های انجام شده کفایت نیازمندی های مذکور را به خوبی می دهد.

تمامی این اطلاعات بخصوص باید در واحد مهندسی شرکت های توزیع نیروی برق استانی ایجاد و خلق اولیه شود چون در این واحد بیشتر پروژه های استقرار و توسعه شبکه انجام می گردد لذا از ابتدا که طراحی شبکه صورت می گیرد و پیمانکاران مشغول نصب می شوند نظام کدگذاری و نقشه های ازبیلت آن مبتنی بر کدگذاری تجهیزات تهیه می گردد. و در نرم افزار مدیریت دارایی های فیزیکی EAM یا نگهداری و تعمیرات CMMS درج می شود.

مدیریت دارایی های فیزیکی (م‌دف) در توانیر

شرکت توانیر مبحث مدیریت دارایی های فیزیکی را مدنظر دارد و در برخی از شرکت های توزیع نیروی برق استانی در سطح کشور شروع کرده اند ولی به شکل مستقل و ناهماهنگ با یکدیگر اقدام شده است. از طرفی کارهای انجام شده انسجام جامع در حوزه م‌دف را نداشته است. ضمن اینکه قواعد سازمان های دولتی بروی توانیر و شرکت های استانی توزیع نیروی برق حاکم است اگر شما به سایت توانیر مراجعه کنید تعداد دستورالعمل ها و قواعد سازمانی بقدری است که تعجب می کنید!

توانیر اگر می خواهد در زمینه مدیریت دارایی های فیزیکی گام بردارد نیاز است که نکات زیر را مدنظر داشته باشد:

1. مسیری که وزارت نفت در خصوص مدیریت دارایی های فیزیکی طی کرده است را ارزیابی و شناسایی کند و آن مسیر را ادامه ندهد!
2. نگرش پرسنل برق نسبت به مدیریت نگهداری و تعمیرات و دارایی های فیزیکی از حالت فعلی که بیشتر ساختار سازمانی محور و پاس کردن کارهای جاری است تغییر دهد و در این دو زمینه به سمت تجهیز محوری تمرکز کند. ابتدا تجهیز را تعریف کنند بعد کارهای روی آنها استانداردسازی شود و بعد ساختار ایجاد گردد.
3. نیاز نیست همه استان ها شروع به ارزیابی م د ف و یا نت بکنند چون همه استان ها از نظر اجرائیات و سوابق فعلی مشابه هم عمل کرده اند و قواعد سیستم های مدیریت نگهداری و تعمیرات و دارایی های فیزیکی رعایت نشده است. پس در حد یک الی دو شهر بزرگ و متوسط انجام ارزیابی کفایت است. بیهوده استان ها و شهرهای دیگر ارزیابی و هزینه اضافه نشود.
4. مدل شرکت های توزیه نیروی برق استانی شبکه ای است، منطورم این است که آنها تولید محور نیستند و خدماتی اند و مدل خدماتی آنها تجهیز محور است و پراکندگی و گستردگی زیادی را پوشش می دهند این نوع سازمان ها حتی شاخص های خاص خودشان را می طلبد با سازمان ها تولیدی تفاوت عمده ای دارد. وقتی داشتم شاخص های اهداف استراتژیک مدیریت دارایی های فیزیکی را طراحی می کردم به این نکته توجه کردیم که اکثر شاخص های و اهداف سازمان های تولید محوری در اینجا کاربرد حداقلی دارد و خیلی سریع نزدیک شاخص های قابلیت اطمینان خود تجهیزات می شویم در حالی که در سازمان های تولیدی دو یا سه سطح بعد از تعریف اهداف و شاخص ها به قابلیت اطمینان تجهیزات می رسیم.
5. اولین تمرکز توانیر باید روی نظام های کدگذاری قطعات یدکی و تجهیزات و محل استقرار آنها باشد. و نحوه گردآوری داده ها و اطلاعات تجهیزات را اتوماسیون کند.
6. به نظر من به عنوان یک مشاور قدیمی در سیستم های مدیریت نگهداری و تعمیرات و دارایی فیزیکی در کشور نظام سیستم اطلاعات جغرافیایی یا GIS که در اکثر سازمان های شبکه ای (آبفا، گاز و برق و غیره) ایجاد شده است در مبحث مدیریت نگهداری و تعمیرات و مدیریت دارایی های فیزیکی کاربرد حداکثری ندارد و یک چیز اضافه است با اینکه آن قدر خرج و تمرکز شده است بخصوص اینکه با مدل های ماهواره ای و مپ گوگل و غیره و امکان کدینگ موقعیت جغرافیایی در نرم افزار های نگهداری و تعمیرات این سیستم حداقل در فعالیت های این دو نظام مدیریت نگهداری و تعمیرات و مدیریت دارایی های فیزیکی نقشی ندارد! لذا توانیر بهتر است بیش از این روی GIS در نت و م دف تمرکز نکند.
7. بهترین حالت برای استقرار م د ف در توانیر در حوزه شرکت های توزیع نیروی برق استانی این است که یک مدل خاص طراحی کند که مبتنی بر استانداردسازی فعالیت های دارایی های فیزیکی در چرخه عمر تجهیزات باشد.